КРАЯЗНАЎЧЫ КАЛЯНДАР на 2023 год
1388г. – у грамаце князя Дмітрыя Корыбута згадваецца г. Маладзечна
1443г. – першае ўпамінанне ў пісьмовых крыніцах вёскі Хажова
1443г. – першая згадка ў афіцыйных дакументах Гарадзілава
1453г. – першае ўпамінанне ў летапісах в. Дубровы
1503г. – першае ўпамінанне ў пісьмовых крыніцах мястэчка Краснае
1593г. – 430 гадоў з дня смерці Сымона Буднага (1530-1593), беларускага асветніка, друкара, філосафа, які жыў і працаваў у Хоўхлаве
1813г. – была заснавана Беніцкая школа, дзе часта бываў М.К.Агінскі і працаваў філосаф і культуролаг П.Монтвіл
1833г. – нарадзіўся Бенядзікт Дыбоўскі, беларускі заолаг, прыродазнаўца, урач, член-карэспандэнт Акадэміі навук СССР, які паходзіў з маёнтка Адамарын каля Дубраваў
1838г. – нарадзіўся Уладзіслаў Дыбоўскі, беларускі вучоны-мінеролаг, які паходзіў з маёнтка Адамарын каля Дубраваў
1863г. – стараннямі дачкі беларускага драматурга В.Дуніна-Марцінкевіча Камілы ў Гарадку была адчынена школа
1863г. – 4 красавіка каля вёскі Свечкі загінуў кіраўнік паўстанцкага атрада нашага рэгіёна Юльян Бакшанскі
1868г. – памёр Кастусь Тышкевіч, беларускі гісторык, археолаг, краязнаўца, які нейкі час жыў у Дзякшнянах
1873г. – пабудаваны першы чыгуначны вакзал у Маладзечне
1873г. – праз Маладзечна пракладзена Лібава-Роменская чыгунка
1883г. – памёр Юльян Гарайн, беларускі літаратар, мемуарыст, падарожнік, які нарадзіўся ў Радашковічах
1888г. – 135 гадоў бровару ў Яхімоўшчыне
1893г. – нарадзіўся педагог, грамадскі дзеяч, пасол у польскі сейм ад насельніцтва Заходняй Беларусі, адзін з выкладчыкаў Радашковіцкай беларускай гімназіі імя Ф.Скарыны Язэп Гаўрылік
1903г. – у Радашковічах жыў і працаваў памочнікам судовага следчага Янка Купала
1903г. – з гэтага года ў Гарадзілаве загадчыкам двухкласнага народнага вучылішча працаваў Андрэй Посах, сябра Я.Купалы
1913г. – сіламі беларускага тэатральнага гуртка ў Радашковічах была пастаўлена п’еса Я.Купалы “Паўлінка”
1923г. – у Плябані, недалёка ад Краснага, на магіле паўстанцаў была ўстаноўлена надмагільная пліта
1923г. – з гэтага года ў Радашковічах жыў і працаваў Браніслаў Тарашкевіч, беларускі філолаг, грамадскі і палітычны дзеяч, кіраўнік Беларускай сялянска-работніцкай грамады ў Заходняй Беларусі
1928г. – у свет выйшла кніга Г.Пузыны “У Вільні і ў літоўскіх дварах”, у якой шмат звестак датычыцца мясцовага маёнтка пісьменніцы ў Гарадзілаве
1928г. – нарадзіўся Іван Козел, беларускі пісьменнік, які паходзіў з вёскі Канчаны.
1938г. – у гэтым годзе загінуў Сымон Рак-Міхайлоўскі, вядомы дзеяч нацыянальна-вызваленчага руху ў Заходняй Беларусі, таленавіты педагог і кампазітар, ураджэнец в.Максімаўка, што на Маладзечаншчыне
1948г. – заснаванне сельскай бібліятэкі аг.Хажова
1948г. – заснаванне сельскай бібліятэкі аг.Хоўхлава
1948г. – была адчынена філія Літаратурнага музея Янкі Купалы ў Вязынцы.
1948г. – з’явіліся літаратуразнаўчыя публікацыі М.Ермаловіча ў маладзечанскай абласной газеце “Сталінскі шлях”
1948г. – нарадзіўся беларускі мастак Юрась Герасіменка-Жызнеўскі
1948г. – адчынілася музычнае вучылішча імя М.К.Агінскага ў Маладзечне
1948г. – адкрыццё фабрыкі народнай творчасці ў Маладзечне
1953г. – у гэтым годзе была адчынена Гарадзілаўская сярэдняя школа
1953г. – адкрыццё Беразінскага Дома культуры
1958г. – выйшла другая кніга літаратурна-мастацкага альманаха “Нарач”, які выходзіў у Маладзечне
1958г. – у часопісе “Маладосць”(№4) была надрукавана драма І.Козела “Папараць-кветка”(асобнае выданне ў 1958 годзе)
1963г. – адкрыццё музычнай школы ў пасёлку Беразінскае
1963г. – адкрыццё Маладзечанскага народнага тэатра
1963г. – асобным выданнем выйшла п’еса І.Козела “Над хвалямі Серабранкі” (аўтарская назва”Канчане – суседзі мае”)
1968г. – у Гарадзілаве быў устаноўлены помнік 70 землякам, якія загінулі, змагаючыся за Радзіму.
1968г. – выйшаў першы зборнік апавяданняў члена Саюза пісьменнікаў Беларусі М.Капыловіча “Скрозь жывуць людзі”, які з 1983 года жыў у Маладзечне
1978г. – у вёсцы Дубравы на будынку мясцовай школы была ўстаноўлена мемарыяльная шыльда, прысвечаная Б.Дыбоўскаму.
1983г. – выйшла кніга Г.Каханоўскага “У родным краі”, прысвечаная жыццю і дзейнасці М.Багдановіча
1983г. – у Ракуцёўшчыне праведзена першае свята паэзіі, прысвечанае Максіму Багдановічу, якое стала традыцыйным
1988г. – заснаванне літаратурна-краязнаўчага клуба “Жывіца”, які працаваў пры Маладзечанскай цэнтральнай раённай бібліятэцы імя Максіма Багдановіча
1988 – у выдавецтве “Полымя ” выйшла кніга Г.Каханоўскага “Маладзечна і гістарычна-эканамічны нарыс”, прысвечанае 600-годдзю г.Маладзечна
1988 – у выдавецтве “Мастацкая літаратура” выйшаў літартурна-мастацкі каляндар “Кола дзён”, дзе адным з аўтараў, арганізатараў і ўкладчыкаў быў Г.Каханоўскі
1988 – з друку выйшаў гістарычна-краязнаўчы нарыс В.Ляшковіча “Камень пры дарозе”
1993 – свет пабачыў том беларускага фальклора “Спадчына маёй маці”, які падрыхтаваў і запісаў Уладзімір Зянько
1993 – выйшла кніга краязнаўча-літаратурнай публіцыстыкі “На бацькоўскай зямлі” Сымона Белага, педагога, журналіста, члена СП Беларусі, жыхара п.Радашковічы
2008 – пабачыла свет кніга Міхася Казлоўскага “Нашчадак слаўных крывічоў: эцюд да партрэта Адольфа Клiмовiча, чалавека i грамадзянiна”
2013 – з варштатаў друкарні выйшла кніга Тамары Бярэзінай “Карані і галіны: паэзія, проза”
2018 – пабачыла свет кніга выбраных твораў Юльяна Сергіевіча “За волю родных хат: паэзія, мемуары, эпісталярная спадчына”
КАЛЯНДАР ЗНАМЯНАЛЬНЫХ І ПАМЯТНЫХ ДАТ
СТУДЗЕНЬ
4 – Ваданосаў Мікола (Мікалай) (1923-2006), беларускі пісьменнік – 100 гадоў з дня нараджэння
7 – Акулін Эдуард (1963), беларускі паэт, бард, перакладчык, літаратуразнаўца – 60 гадоў з дня нараджэння
10 – Талстой Аляксей (1883-1945), расійскі пісьменнік і публіцыст -140 гадоў з дня нараджэння
12 – Перо Шарль (1628-1703), французскі пісьменнік-казачнік, паэт, крытык – 395 гадоў з дня нараджэння
14 – Буйло Канстанцыя (1893-1986), беларуская паэтэса – 130 гадоў з дня нараджэння
14 – Гальпяровіч Навум (1948), беларускі паэт, публіцыст, радыёжурналіст, грамадскі дзеяч – 75 гадоў з дня нараджэння
16 – Чарняўскі Мікола (1943), беларускі пісьменнік – 80 гадоў з дня нараджэння
23 – Стэндаль (1783-1842), французскі пісьменнік – 240 гадоў з дня нараджэння
25 – Высоцкі Уладзімір (1938-1980), рускі паэт, кампазітар і выканаўца, акцёр – 85 гадоў з дня нараджэння
27 – Міжнародны дзень памяці ахвяр Халакосту
ЛЮТЫ
2 – Сусветны дзень водна-балотных абшараў
4 – Прышвін Міхаіл (1873-1954), расійскі пісьменнік – 150 гадоў з дня нараджэння
6 – Гапееў Валерый (1963), беларускі пісьменнік, журналіст – 60 гадоў з дня нараджэння
8 – Верн Жуль (1828-1905), французскі пісьменнік – 195 гадоў з дня нараджэння
10 – Вайнэр Георгій (1938-2009), расійскі пісьменнік, журналіст – 85 гадоў з дня нараджэння
14 – Дзень святога Валянціна (Дзень закаханых)
14 – міжнародны дзень дарэння кніг
13 – Жорж Сімянон (1903-1989), французскі пісьменнік – 120 гадоў з дня нараджэння
15 – Дзень памяці воінаў-інтэрнацыяналістаў
18 – Гарэцкі Максім (1893-1938), беларускі пісьменнік, літаратуразнаўца, публіцыст, перакладчык – 130 гадоў з дня нараджэння
21 – Міжнародны дзень роднай мовы
23 – Дзень абаронцаў Айчыны і Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь
24 – Скурко Іосіф (1938-1989), беларускі паэт, кінадраматург, перакладчык – 85 гадоў з дня нараджэння
САКАВІК
3 – Сусветны дзень пісьменніка
8 – Міжнародны жаночы дзень
13 – Міхалкоў Сяргей (1913-2009), расійскі паэт, пісьменнік, байкапісец, грамадскі дзеяч – 110 гадоў з дня нараджэння
14 – Дзень праваслаўнай кнігі
15 – Дзень Канстытуцыі
17 – Палявы Барыс (1908-1981), расійскі пісьменнік, журналіст – 115 гадоў з дня нараджэння
20 – Бутрамееў Уладзімір (1953), беларускі пісьменнік, драматург – 70 гадоў з дня нараджэння
20 – Ібсэн Генрык (1828-1906), нарвежскі драматург, паэт і публіцыст – 195 гадоў з дня нараджэння
21 – Сусветны дзень паэзіі
28 – Горкі Максім (1868-1936), расійскі пісьменнік, драматург, грамадскі дзеяч – 155 гадоў з дня нараджэння
КРАСАВІК
1 – Краснова-Гусачэнка Тамара (1948), беларуская паэтэса, кавалер ордэна Францыска Скарыны – 75 гадоў з дня нараджэння
2 – Міжнародны дзень дзіцячай кнігі
2 – Шагінян Марыэта (1888-1982), расійская пісьменніца армянскага паходжання, паэтка – 135 гадоў з дня нараджэння
2 – Дзень яднання народаў Расіі і Беларусі
4 – Майн Рыд (1818-1883), англійскі пісьменнік – 205 гадоў з дня нараджэння
5 – Міжнародны дзень маральнасці
5 – Дукса Мар’ян (1943-2019), беларускі паэт – 80 гадоў з дня нараджэння
7 – Сусветны дзень здароўя
11 – Міжнародны дзень вызвалення вязняў фашысцкіх канцлагераў
11 – Лук’яненка Сяргей (1968), расійскі пісьменнік-фантаст – 55 гадоў з дня нараджэння
15 – Міжнародны дзень культуры
15 – Дзень экалагічных ведаў
15 – Стругацкі Барыс (1933-2012), расійскі пісьменнік-фантаст, сцэнарыст, перакладчык – 90 гадоў з дня нараджэння
18 – Міжнародны дзень помнікаў і гістарычных мясцін
22 – Міжнародны дзень Зямлі
23 – Сусветны дзень кнігі і аўтарскага права
23 – Друон Морыс (1918-2009), французскі пісьменнік і дзяржаўны дзеяч – 105 гадоў з дня нараджэння
24 – Міжнародны дзень салідарнасці моладзі
26 – Міжнародны дзень памяці аб Чарнобыльскай катастрофе
30 – Гашак Яраслаў(1883-1923), чэшскі пісьменнік-сатырык – 140 гадоў з дня нараджэння
МАЙ
1 – Свята працы
5 – Міжнародны дзень барацьбы за правы інвалідаў
6 – Свірка Юрась (1933-2004), беларускі паэт, перакладчык – 90 гадоў з дня нараджэння
7 – Забалоцкі Мікалай (1903-1958), расійскі паэт, перакладчык – 120 гадоў з дня нараджэння
9 – Дзень Перамогі
10 – Маўр Янка (1883-1971), беларускі пісьменнік, адзін з пачынальнікаў беларускай дзіцячай літаратуры – 140 гадоў з дня нараджэння
11 – Дыбоўскі Бенядзікт (1833-1930), прыродазнаўца, заолаг, публіцыст – 190 гадоў з дня нараджэння
12 – Дзень экалагічнай адукацыі
14 – Дзень Дзяржаўнага герба і Дзяржаўнага сцяга РБ –другая нядзеля
15 – Міжнародны дзень сям’і
18 – Міжнародны дзень музеяў
20 – Велер Міхаіл (1948), расійскі пісьменнік – 75 гадоў з дня нараджэння
21 – Сусветны дзень памяці ахвяр СНІД – трэцяя нядзеля
24 – Дзень славянскага пісьменства і культуры
25 – Карызна Уладзімір (1938), беларускі паэт, перакладчык, журналіст – 85 гадоў з дня нараджэння
26 – Арбузаў Аляксей (1908-1986), расійскі драматург – 115 гадоў з дня нараджэння
26 – Петрушэўская Людміла (1938), расійская пісьменніца, драматург – 85 гадоў з дня нараджэння
28 – Флемінг Ян (1908-1964), англійскі пісьменнік – 115 гадоў з дня нараджэння
29 – Сусветны дзень здаровага харчавання
31 – Сусветны дзень без тытуню
ЧЭРВЕНЬ
1 – Міжнародны дзень абароны дзяцей
5 – Сусветны дзень аховы навакольнага асяроддзя
7 – Арканаў Аркадзь (1933-2015), расійскі пісьменнік – 90 гадоў з дня нараджэння
11 – Мароз Уладзімір (1953), беларускі пісьменнік, паэт, кінадраматург, сцэнарыст, кінарэжысер – 70 гадоў з дня нараджэння
22 – Дзень памяці і смутку – дзень пачатку Вялікай Айчыннай вайны (1941)
22 – Рэмарк Эрых Марыя (1898-1970), нямецкі пісьменнік – 125 гадоў з дня нараджэння
25 – Дзень моладзі Беларусі
26 – Міжнародны дзень барацьбы са злоўжываннем наркатычнымі сродкамі і іх незаконным абаротам
ЛІПЕНЬ
3 – Дзень Незалежнасці Рэспублікі Беларусь (Дзень Рэспублікі)
3 – Дзень горада Маладзечна (1388)
5 – Суцееў Уладзімір (1903-1993), мастак, пісьменнік, мультыплікатар – 120 гадоў з дня нараджэння
13 – Пікуль Уладзімір (1928-1990), расійскі пісьменнік – 95 гадоў з дня нараджэння
18 – Еўтушэнка Яўген (1933-2017), расійскі паэт, празаік, сцэнарыст – 90 гадоў з дня
19 – Маякоўскі Уладзімір (1893-1930), расійскі паэт – 130 гадоў з дня нараджэння
21 – Задорнаў Міхаіл (1948-2017), расійскі пісьменнік-сатырыст, акцёр – 75 гадоў з дня нараджэння
30 – Бронтэ Эмілі (1818-1848), англійская паэтка – 205 гадоў з дня нараджэння
ЖНІВЕНЬ
9 – Сусветны дзень кнігалюбаў
12 – Міжнародны дзень моладзі
16 – Спрынчан Браніслаў (1928-2008), паэт, перакладчык – 95 гадоў з дня нараджэння
25 – Арлоў Уладзімір (1953), пісьменнік, журналіст, гісторык, сцэнарыст – 70 гадоў з дня нараджэння
ВЕРАСЕНЬ
1 – Дзень ведаў
2 – День заканчэння Другой сусветнай вайны
3 – Дзень беларускага пісьменства – першая нядзеля
7 – Асадаў Эдуард (1923-2004), расійскі паэт і празаік – 100 гадоў з дня нараджэння
8 – Міжнародны дзень пісьменнасці
8 – Грачанікаў Анатоль (1938-1991), паэт – 85 гадоў з дня нараджэння
9 – Талсты Леў (1828-1910), расійскі пісьменнік, публіцыст – 195 гадоў з дня нараджэння
9 – Заходэр Барыс (1918-2000), расійскі паэт, перакладчык, дзіцячы пісьменнік – 105 гадоў з дня нараджэння
13 – Мрый Андрэй (1893-1943), пісьменнік – 130 гадоў з дня нараджэння
15 – Дзень бібліятэк
15 – Таніч Міхаіл (1923-2008), расійскі паэт-песеннік – 100 гадоў з дня нараджэння
17 – Дзень народнага адзінства ў Рэспубліцы Беларусь
19 – Рубіна Дзіна (1953), расійская і ізраільская пісьменніца і сцэнарыст – 70 гадоў з дня нараджэння
20 – Мацяш Ніна (1943-2008), пісьменніца, перакладчыца – 80 гадоў з дня нараджэння
24 – Чыгрын Сяргей (1958), краязнаўца, паэт, перакладчык – 65 гадоў з дня нараджэння
25 – Грахоўскі Сяргей (1913-2002), пісьменнік, перакладчык – 110 гадоў з дня нараджэння
29 – Сыракомля Уладзіслаў (1823-1862), польскі і беларускі паэт, перакладчык, краязнаўца, археолаг – 200 гадоў з дня нараджэння
29 – Глобус Адам (1958), пісьменнік, мастак, выдавец – 65 гадоў з дня нараджэння
КАСТРЫЧНІК
1 – Дзень пажылых людзей
5 – Дзень настаўніка
8 – Аксакаў Іван (1823-1886), расійскі пісьменнік – 200 гадоў з дня нараджэння
8 – Дзень работнікаў культуры (другая нядзеля кастрычніка)
11 – Агняцвет Эдзі (1913-2000), паэтка, перакладчыца, аўтар шматлікіх твораў для дзяцей – 110 гадоў з дня нараджэння
13 – Драздовіч Язэп (1888-1954), мастак, адзін з заснавальнікаў беларускага нацыянальнага гістарычнага жывапісу, фалькларыст, этнограф, аўтар літаратурных твораў – 135 гадоў з дня нараджэння
14 – Крапівін Уладзіслаў (1938-2020), расійскі дзіцячы пісьменнік, паэт, сцэнарыст – 85 гадоў з дня нараджэння
14 – Дзень маці
14 – Крукава Тамара (1953), аўтар кніг для дзяцей і юнацтва – 70 гадоў з дня нараджэння
15 – Міжнародны дзень белага кійка
18 – Гіруць-Русакевіч Валянціна (1953-2021), паэтка, журналістка – 70 гадоў з дня нараджэння
19 – Галіч Аляксандр (1918-1977), расійскі паэт, сцэнарыст, драматург – 105 гадоў з дня нараджэння
21 – Клімковіч Максім (1958), беларускі пісьменнік, драматург – 65 гадоў з дня нараджэння
24 – Ерафееў Венедыкт (1938-1990), расійскі пісьменнік – 85 гадоў з дня нараджэння
29 – Саламевіч Янка (1938-2012), літаратуразнаўца, крытык, фалькларыст, бібліёграф, перакладчык – 85 гадоў з дня нараджэння
ЛІСТАПАД
1 – Адамчык Вячаслаў (1933-2001), пісьменнік, кінадраматург, перакладчык – 90 гадоў з дня нараджэння
1 – Пракаповіч Мікола (1948), беларускі паэт – 75 гадоў з дня нараджэння
7 – Альбэр Камю (1913-1960), французскі пісьменнік – 110 гадоў з дня нараджэння
9 –Тургенеў Іван (1818-1883), рускі пісьменнік – 205 гадоў з дня нараджэння
10 – Сусветны дзень моладзі
12 – Пранчак Леанід (1958), паэт, журналіст, перакладчык, аўтар папулярных песень – 65 гадоў з дня нараджэння
18 – Лёсік Язэп (1883-1940), мовазнавец, пісьменнік, грамадска-палітычны дзеяч – 140 гадоў з дня нараджэння
20 – Янішчыц Яўгенія (1948-1988), паэтка, перакладчык – 75 гадоў з дня нараджэння
21 – Перумаў Мікалай (1963), расійскі пісьменнік-фантаст – 60 гадоў з дня нараджэння
22 – Дабранраваў Мікалай (1928), расійскі паэт-песеннік – 95 гадоў з дня нараджэння
23 – Носаў Мікалай (1908-1976), расійскі дзіцячы пісьменнік – 115 гадоў з дня нараджэння
24 – Карнегі Дэйл (1888-1955), амерыканскі пісьменнік – 135 гадоў з дня нараджэння амерыканскага пісьменніка, публіцыста
26 – Шахавец Уладзімір (1918-1991), беларускі пісьменнік – 105 гадоў з дня нараджэння
27 – Пестрак Піліп (1903-1978), беларускі пісьменнік – 120 гадоў з дня нараджэння
30 – Драгунскі Віктар (1913-1972), расійскі пісьменнік – 110 гадоў з дня нараджэння
СНЕЖАНЬ
1 – Сусветны дзень прафілактыкі СНІДу
3 – Міжнародны дзень інвалідаў
4 – Камейша Казімір (1943), беларускі пісьменнік – 80 гадоў з дня нараджэння
4 – Маеўская Ніна (1938-2011), беларуская пісьменніца, паэтка – 85 гадоў з дня нараджэння
5 – Цютчаў Федар (1803-1873), расійскі паэт, публіцыст – 220 гадоў з дня нараджэння
10 – Дзень правоў чалавека
11 – Салжаніцын Аляксандр (1918-2008), расійскі пісьменнік, публіцыст, гісторык, паэт і грамадскі дзеяч – 105 гадоў з дня нараджэння
12 – Кірэенка Кастусь (1918-1988), беларускі пісьменнік – 105 гадоў з дня нараджэння
12 – Айтматаў Чынгіз (1928-2008), кіргізскі пісьменнік і дзяржаўны дзеяч – 95 гадоў з дня нараджэння
13 – Брусаў Валерый (1873-1924), расійскі паэт, празаік, драматург – 150 гадоў з дня нараджэння
24 – Адам Міцкевіч (1798-1855), польскі пісьменнік, паэт, перакладчык, драматург – 225 гадоў з дня нараджэння
24 – Аляксей Кулакоўскі (1913-1986) – беларускі пісьменнік – 110 гадоў з дня нараджэння
27 – Вялюгін Анатоль (1923-1994), беларускі паэт, кінадраматург, перакладчык – 100 гадоў з дня нараджэння
Складальнік М.М.Казлоўскі